Οι κύριες Σχολές του Διαμαντένιου Οχήματος (Βατζραγιάνα)
Η Σχολή των Νyingmapa (των Αρχαίων Μεταφράσεων)
Ιδρύθηκε όπως είδαμε από τον Πάντμα Σαμπάβα τον όγδοο αιώνα. Ανάμεσα στους 25 πρώτους και κύριους μαθητές που απόκτησε ήταν και ο βασιλιάς Τρίσον-Ντέτσεν. Προσκλήθηκαν τότε στο Θιβέτ πολλοί Λόγιοι και Άγιοι από τις Ινδίες και εγκαινιάστηκε έτσι η μεγαλύτερη πνευματική και θρησκευτική αναγέννηση που γνώρισε ποτέ η εσωτερική παράδοση. Η σχολή αυτή έθεσε τις βάσεις και τη γραμματική δομή της Θιβετιανής γλώσσας και εξασφάλισε την ακριβή μετάφραση των Ινδικών Βουδιστικών κειμένων. Τα οποία και έτσι διασώθηκαν, γιατί τα πρωτότυπα κατεστράφησαν ολοκληρωτικά στις Ινδίες κατά τις επιδρομές των βαρβαρικών φύλων που ακολούθησαν.
Πνευματικός της Αρχηγός, ο Πατριάρχης της, είναι σήμερα η Αυτού Αγιότητα ο Πέμα Νόρμπου Ρίνποτσε, που η έδρα του τώρα βρίσκεται κοντά στη Μυσόρη των Νοτίων Ινδιών. Έχει επισκεφθεί δυό φορές την Ελλάδα, το 1998 και το 1999.
Η Σχολή των Kagyoupa (των προφορικών Λόγων του Βούδα)
Η Σχολή αυτή έχει πολλές υποσχολές, αλλά όλες στηρίζονται στην παράδοση της Σχολής Καντάμπα του Ινδού Δάσκαλου Ατίσα (982-1054) και στα κείμενα των νεωτέρων μεταφράσεων των Ινδικών Βουδιστικών κειμένων που αυτή δημιούργησε.
Λαμπρός εκπρόσωπός και Αρχηγός στις ημέρες μας υπήρξε ο 16ος Κάρμαπα Ρίγπαι Ντόρτζε (1924-1981), ο οποίος δίδαξε εκτεταμένα στη Δύση. Επισκέφθηκε δυό φορές και την Ελλάδα, τη δεύτερη μάλιστα φορά παρουσίασε στην αίθουσα του Παρνασσού την περίφημη Τελετή της Μαύρης Τιάρας, η οποία είναι και το έμβλημα της πνευματικής εξουσίας του.
Η Σχολή των Sakyapa (της Καθαρής Γης)
Η Σχολή ιδρύθηκε το 1073 όταν χτίστηκε ένα μοναστήρι στο άνω Τσάγκ, όπου η γη εκεί ήταν καθαρή (φαιά). Λαμπρότερος εκπρόσωπός της αναδείχτηκε ο Σάκυα Παντίτα (1182-1251) που δίδαξε και στην αυλή του Μογγόλου Αυτοκράτορα της Κίνας. Η ειδική Διδασκαλία αυτής της σχολής είναι το Λάμ-ντρέ η άσκηση του Δρόμου και του Αποτελέσματος. ’Αρχηγός αυτής της Σχολής είναι σήμερα ο Σάκυα Τενζιν. Η διαδοχή εδώ της πνευματικής ηγεσίας της, είναι κατά κάποιο τρόπο κληρονομική.
Η Σχολή των Gelugpa (του Συστήματος της Αρετής)
Και η τελευταία και νεώτερη αυτή Σχολή προέρχεται από την παράδοση Καντάμπα. Ιδρύθηκε από το μεγάλο Λόγιο Τσόγκ Κάπα (1357-1419) που έχτισε το 1410 το πρώτο μοναστήρι της. Φιλοσοφικά η Σχολή ακολουθεί τη φιλοσοφία της Μαντιαμίκα – του Μέσου Δρόμου- και τα κείμενα των νεωτέρων μεταφράσεων. Πνευματικός της αρχηγός ανεδείχθει αργότερα ο Δαλάι Λάμα. Ο σημερινός Δαλάι Λάμα, ο μοναχός Τένζιν Γκιάτσο είναι ο 14ος της σειράς. Έχει αναδειχθεί σε παγκόσμια προσωπικότητα και έχει επισκεφθεί σχεδόν κάθε μέρος του κόσμου. Την Ελλάδα επισκέφθηκε το 1979.